Θα σε κάνω Τμηματάρχη...

Ξαφνικά (;) μετά από ένα μεγάλο διάστημα που το θέμα των κρίσεων και των τοποθετήσεων Τμηματαρχών ήταν παγωμένο, η Διοίκηση αποφάσισε να ολοκληρώσει  τις διαδικασίες τις επόμενες μέρες. Προφανώς υπήρξε πολιτική εντολή γι' αυτό και εύλογα πρέπει να αναρωτηθούμε τους στόχους αυτής της κίνησης.

Να θυμήσουμε από τη διαδικασία έχουν εξαιρεθεί οι συνάδελφοι αορίστου χρόνου (ΙΔΑΧ) παρά το γεγονός ότι έχει υπάρξει (νομοθετική) ρύθμιση για την συμμετοχή τους στις "θέσεις ευθύνης". Η εξαίρεση αυτή έχει και μια δεύτερη ανάγνωση, εκείνη που θεωρεί ότι θέσεις ευθύνης πρέπει να καταλαμβάνουν ΜΟΝΙΜΟΙ δημόσιοι υπάλληλοι, διαφορετικά θα τείνει να ενισχυθεί η κίνηση που οδηγεί στην κατάργηση της μονιμότητας στην πράξη. Από την άποψη αυτή, πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί και δύσπιστοι στην όλη διαδικασία, αν δεν θέλουμε να δούμε σύντομα "συμβασιούχους διευθυντές" και "μάνατζερς" στη δημόσια διοίκηση.

Σε μια εποχή δραματικών μειώσεων των μισθών, η θέση του Τμηματάρχη σημαίνει εκτός από το "onore της εξουσίας" (την κολακεία δηλ. των προσδοκιών ανέλιξης μιας μερίδας μεσαίων στελεχών) και κάποια μισθολογική "αναβάθμιση" (το περίφημο επίδομα θέσως). Ωστόσο δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι κι αυτό θα περικοπεί κατά 50% με τα νέα μέτρα που θα φέρει για ψήφιση η συγκυβέρνηση. Δεν πρέπει, επίσης,  να μας διαφεύγει ότι για το σύνολο των εργαζομένων έχουν σταματήσει οι μισθολογικές και βαθμολογικές ωριμάνσεις.

Η τοποθέτηση των "νέων" Τμηματαρχών στοχεύει, επίσης, στην προσπάθεια της κυβέρνησης να (ανα)συγκροτήσει συμμαχίες και μηχανισμούς φιλικά προσκείμενους σ' αυτή στο επίπεδο της δημόσιας διοίκησης. Δίνει επίσης τη δυνατότητα μέσα από αδιαφανείς χειρισμούς οι τοποθετήσεις σε συγκεκριμένη Υπηρεσία να αποτελέσουν ένα είδος προσωπικής εξυπηρέτησης & "ρουσφετιού" που θα συμβάλλει στην αναπαραγωγή σχέσεων εξουσίας (και υποταγής;) στο εσωτερικό της ιεραρχίας και στη σχέση της με την πολιτική ηγεσία.

Η απόφαση να ξεπαγώσουν οι αμφιλεγόμενες κρίσεις - τοποθετήσεις δεν είναι άσχετη με τις γενικότερες μεταβολές και αναδιαρθρώσεις που ετοιμάζουν στο δημόσιο τομέα: νέοι οργανισμοί, αξιολογήσεις υπηρεσιών και εργαζομένων. Συνιστά μια προσπάθεια να διασκεδαστούν οι αρνητικές διαθέσεις της πλειοψηφίας των εργαζομένων, να καλλιεργηθούν ψεύτικες προσδοκίες και να συγκροτηθούν συμμαχίες που θα εξασφαλίζουν έστω την ανοχή στις αρνητικές αυτές μεταβολές. 

Οι νέοι Τμηματάρχες (με άγνωστης διάρκεια ή ήδη "ληγμένη" θητεία) θα έχουν την ψευδαίσθηση ότι σε όποιες μελλοντικές κρίσεις ή αξιολογήσεις θα έχουν ένα προβάδισμα (μορια;) σε σχέση με τους συναδέλφους που δεν μπόρεσαν ή δεν θέλησαν να "κριθούν".

Φυσικά, για όλους εμάς που γνωρίζουμε το πρόβλημα της στελέχωσης των Υπηρεσιών (κεντρικών ή περιφερειακών) γνωρίζουμε πολύ καλά ότι σε πολλές περιπτώσεις η τοποθέτηση τμηματαρχών θα είναι εικονική πραγματικότητα αφού δεν θα υπάρχουν υφιστάμενοι ή δεν θα έχουν πραγματικές αρμοδιότητες. 

Κλείνοντας πρέπει να υπενθυμίσουμε ένα ακόμη ζήτημα που σχετίζεται με τις τοποθετήσεις τμηματαρχών. Συστηματικά επί σειρά δεκαετιών η Διοίκηση και η εκάστοτε πολιτική ηγεσία αρνούνται (παράνομα και καταχρηστικά) να εφαρμόσουν την ισχύουσα νομοθεσία περί μεταθέσεων (κατάρτηση πίνακα μεταθετέων, μοριοδότηση κλπ). Η "παράλειψη" αυτή επιτρέπει στην εκάστοτε πολιτική ηγεσία να προβαίνει σε μεταθέσεις, αποσπάσεις, μετακινήσεις κατά το δοκούν ικανοποιώντας αφενός τις απαιτήσεις και τις προσδοκίες κομματικών φίλων (το περίφημο "πελατειακό κράτος") και αφετέρου να συγκροτεί μηχανισμούς "yes men".

Σημεία μιας διαφορετικής προσέγγισης

Τι θα μπορούσαμε να προτάξουμε ως εργαζόμενοι απέναντι στην κίνηση αυτή;

(α). Την καταγγελία της κίνησης και τη διατύπωση του αιτήματος να σταματήσουν εδώ και τώρα τα παιχνίδια (ανα)συγκρότησης μηχανισμών. Την καταγγελία κάθε προσπάθειας να επιβάλλουν έναν νέο οργανισμό που εκπονείται όχι στο πλαίσιο των αναγκών της διοίκησης αλλά με βάση τις εντολές της Τρόϊκας να μειωθούν κατά 50% οι "δομές" (και οι εργαζόμενοι). Από την άποψη αυτή τα Σωματεία πρέπει να αποκαλύψουν το πραγματικό περιεχόμενο της κίνησης για νέους οργανισμούς και να απέχουν από κάθε τέτοια διαδικασία και ιδιαίτερα από την αντίληψη της "θετικής προτασεολογίας". Να αποκατασταθεί η "αυτοτέλεια" του ΥΠΠΟ που σήμερα τείνει να εξαφανιστεί μέσα από τη μετατροπή του σε "Γραμματεία".
(β) Να ξεπαγώσουν οι βαθμολογικές και μισθολογικές εξελίξεις για το σύνολο του προσωπικού στο δημόσιο τομέα, να αποκατασταθούν οι μισθοί μας στα επίπεδα προ μνημονίου. Το αίτημα αυτό πάει χέρι - χέρι με την ανάγκη να παλέψουμε για την καταγγελία - ακύρωση των Μνημονίων και των εφαρμοστικών νόμων που τα συνοδεύουν.
(γ) Να υπάρξει δυνατότητα ισότιμης συμμετοχής όλων των εργαζομένων στις διαδικασίες των κρίσεων (και τοποθετήσεων) με διαφανή κριτήρια τόσο στη φάση της αξιολόγησης όσο και στη φάση των τοποθετήσεων. Αυτό σημαίνει ότι μπορούμε και πρέπει να επαναφέρουμε στα αιτήματά μας και τη θέση μας για μία ενιαία εργασιακή σχέση στο δημόσιο, αυτή του μονίμου-τακτικού υπαλλήλου.
(δ) Να διασφαλισεί η ανεξαρτησία της διοίκησης απέναντι στην εκάστοτε πολιτική ηγεσία και να υπάρξουν δικλείδες που δεν θα επιτρέπουν να παραβιάζεται συστηματικά η αρχή αυτή. Στο πλαίσιο αυτό πρέπει να αποκρουστεί κάθε προσπάθεια να προχωρήσει (στην ουσία να επιβληθεί) η διάτρητη διαδικασία "αξιολόγησης" υπηρεσιών και εργαζομένων.
(ε) Να υπάρξουν σαφείς αρμοδιότητες (προφανώς σε άλλη κατεύθυνση  από την προσπάθεια επιβολής ενός "προσοντολόγιου" που επιδιώκει η κυβέρνηση) και ταυτόχρονα να εξασφαλιστεί ότι τα Τμήμα και οι Διευθύνσεις θα έχουν και θα ασκούν πραγματικές, ουσιαστικές αρμοδιότητες (και  να διασφαλιστεί ότι θα έχουν τα μέσα για να τις ασκήσουν). Παράλληλα, πρέπει να προβληθεί η ανάγκη να σπάσει η απαγόρευση προσλήψεων προκειμένου να στελεχωθούν οι υπηρεσίες με το απαραίτητο προσωπικό.
(στ) Τα Σωματεία και οι Σύλλογοι να ανοίξουν τη θεωρητική συζήτηση που είναι προαπαιτούμενο για τα θέματα αυτά δεν θέλουμε σταδιακα (και ενδεχομένως από καλές προθέσεις) να εκπέσουμε σε μια καρικατούρα "συντεχνιακών" αντιλήψεων και πρακτικών που θα διαιρούν αντί να ενώνουν τους εργαζόμενους.

(Γ.Σ.)